Nieuw integraal veiligheidsbeleid
Vanaf 2019 gaan wij aan de slag met de uitvoering van het in 2018 vastgestelde integrale veiligheidsbeleid 2019-2022. Op basis van objectieve 'harde' (o.a. politie-)cijfers en subjectieve 'zachte' cijfers worden nieuwe prioriteiten en speerpunten vastgesteld. Via een (tweejaarlijks) Uitvoeringsprogramma wordt hier concreet uitvoering aan gegeven.

Ondermijning
Een belangrijk speerpunt in het integrale veiligheidsbeleid vanaf 2019 wordt de aanpak van ondermijnende criminele activiteiten, bijvoorbeeld zorgfraude, drugs/hennep, OMG's (Outlaw Motor Gangs) of cybercrime. Ondermijnende criminaliteit is sociaal en economisch verankerd in de samenleving en wortelt en manifesteert zich bij uitstek op lokaal niveau. Bij de uitvoering van criminele activiteiten en voor het investeren van de verkregen winsten is de criminele “ondernemer” aangewezen op de mogelijkheden die de plaatselijke infrastructuur en faciliteiten bieden. Zonder steun van de bovenwereld bestaat er namelijk geen succesvolle onderwereld. Deze steun kan echter ook onbedoeld vanuit de overheid zelf komen. Door het verstrekken van vergunningen of subsidies lopen gemeenten het risico onbewust criminelen te faciliteren.
Het RIEC Oost-Nederland heeft voor alle gemeenten in IJsselland een programma Ondermijning opgesteld, waarbij per gemeente een lokaal ondermijningsbeeld wordt opgesteld, op basis waarvan een verdere gerichte aanpak mogelijk is. Het ondermijningsbeeld van de gemeente Dalfsen is voorzien in januari 2019.

Diverse infrastructurele maatregelen
In 2018 en eerder zijn diverse projecten en programma's opgestart die in de komende jaren om investeringen gaan vragen. Projecten waarvoor we uitgaven gaan verwachten in 2019 en daarna zijn bijvoorbeeld rotonde Kampmansweg e.o. (en evt. andere rotondes op Koesteeg/Rondweg), de snelfietsroute Dalfsen-Zwolle, optimalisatie van het fietsroutenetwerk in de gemeente, verkeersveiligheids- en fietsmaatregelen Pr. Beatrixlaan/Kon.Julianalaan e.o., verkeersmaatregelen Burg. Backxlaan (middengedeelte) en verkeersmaatregelen Weerdhuisweg/Dalmsholterweg. Op dit moment hebben we nog onvoldoende zicht op de uiteindelijke maatregelen, kosten en subsidiemogelijkheden. Voor een deel van de kosten kan dekking gevonden worden binnen het jaarlijkse GVVP-budget. We komen tussentijds of bij de volgende perspectiefnota
bij de raad terug voor financiering van projecten waarvoor binnen het GVVP onvoldoende financiële ruimte is.

Herinrichting Baarsmastraat, Irenestraat en realisatie woningbouwlocatie Kleine Veer te Dalfsen (integraal project)
We gaan bezig met het herinrichten van de Baarsmastraat, Irenestraat en realisatie woningbouwlocatie Kleine Veer. Het project wordt integraal opgepakt en maakt onderdeel uit van verschillende beleidsvelden als: verkeer, water, onderhoud groen en wegen en andere fysieke zaken uit de openbare ruimte. Het doel is de infrastructuur op het gebied van verkeer en water te verbeteren, Werk met Werk maken en de openbare ruimte een kwaliteitsimpuls te geven.
Op dit moment is nog niet duidelijk wat de kosten zijn. Dekkingsmogelijkheden zullen gezocht worden binnen de grondexploitatie en budgetten vanuit het beheer openbare ruimte (wegen, riolering, groen) en mogelijke derden financiering.

Ontwikkelingen Vechtdalverbinding (N340/N377)
Voor de afronding van de werkzaamheden voor de N340/377 hebben wij in 2019 extra budget nodig, zie hiervoor de financiële mutaties van programma 3.
Daarnaast worden er nog onderhandelingen gevoerd met betrokken partijen. Hieruit kunnen nog lasten voortkomen die nu nog niet te bepalen zijn. Wij komen hierop terug bij de perspectiefnota 2020.

Verder is er naar de toekomst toe sprake van een bovengemiddelde areaaluitbreiding o.a. door overdracht van het afgewaardeerde deel N340. Deze uitbreidingen zorgt voor een toename van het beheerbudget. Wanneer de financiële consequenties hiervan duidelijk zijn, nemen we deze mee in de volgende perspectiefnota.

Duurzaamheid gebouwen
In februari 2017 heeft de raad de kaders voor het Dalfser duurzaamheidsbeleid vastgesteld in de Kadernota duurzaamheid 2017 – 2025. In aansluiting hierop heeft de raad het beleidsplan duurzaamheid 2017-2025 vastgesteld en de bijbehorende financiële middelen beschikbaar gesteld. Als laatste heeft de raad in oktober 2017 kennis kunnen nemen van het uitvoeringsprogramma duurzaamheid 2018-2020.
Voor ‘aanpalende’ beleidsvelden, zoals gemeentelijke gebouwen en voertuigen, zijn nog geen financiële middelen opgenomen. In het uitvoeringsprogramma is wel beperkt rekening gehouden met het aanbrengen van energiebesparende  maatregelen voor gemeentelijke gebouwen (ca. € 46.000 p/jr.) Echter, het daadwerkelijk ‘gasloos’ en ‘energieneutraal’ maken van een gebouw is een veel complexere materie. Diverse aspecten zoals gebruik en leeftijd van het gebouw, techniek en comfort, eigendom- en verhuur(situaties) en daarmee samenhangende financiën alsmede exploitatie en het BTW regime spelen hierbij een belangrijke rol. Om het doel van ‘gasloos’ en ‘energieneutraal’ te bereiken is het noodzakelijk dat  wij hiervoor eerst een plan opstellen, waarin deze aspecten worden uitgewerkt en kosten inzichtelijk worden gemaakt.

Elektrificeren voertuigen
In het beleidsplan duurzaamheid 2017 – 2025 is de ambitie opgenomen dat in 2025 alle gemeentelijke voertuigen gebruik maken van duurzame energie. Naast gebruik van de huidige (meer duurzame) brandstoffen speelt vooral de transitie naar elektrificatie van de gemeentelijke voertuigen, de sleutel naar een volledig duurzaam gebruik zonder olie of aardgas. Omdat voertuiggebruik 8 tot 10 jaar omvat is versnellen van de omzetting van het wagenpark waar mogelijk, noodzakelijk om invulling te geven aan de ambitie die uw raad al bij de Kadernota duurzaamheid heeft vastgesteld. De komende jaren gaan we ons bij vervanging van de vervoermiddelen keer op keer de vraag stellen of er een ander duurzaam aangedreven voertuig in de markt is dat als alternatief voor de huidige (diesel aangedreven) voertuigen kan fungeren of dat dat binnen een redelijke termijn te verwachten is. Vanuit het beleidsplan duurzaamheid 2017-2025 zijn nog geen (extra) financiële middelen gevraagd en/of toegekend voor dit programma onderdeel aangezien de ontwikkelingen niet stilstaan en de geplande investeringsbedragen voor vervanging op de lange termijn wellicht voor een groot deel zouden kunnen volstaan. Voor nu is de ervaring dat investeringen op dit gebied hoger uitvallen dan aanschaf van niet duurzame voertuigen.

Nota Economisch Beleid
De huidige nota economisch beleid kent een looptijd tot en met 2020. Een geactualiseerd beleidsstuk met uitgangspunten en uitvoeringsplan wordt onderdeel van de op te stellen omgevingsvisie en omgevingsplan.

Regio Zwolle
Regio Zwolle is bezig met een herijking van de agenda en werkwijze van de regio. De Nieuwe Agenda zal breder worden ingestoken dan alleen het thema economie. Op basis van het concept eindrapport: Regio Zwolle stapt over eigen grenzen wordt ingestoken op de volgende vraagstukken:

1. Economie
2. Human Capital Agenda: Investeren in mensen, iedereen doet mee
3. Leefomgeving
4. Bereikbaarheid
5. Energie

Het eindrapport: "Regio Zwolle stapt over eigen grenzen" zal in het voorjaar van 2018 worden vastgesteld. De nieuwe werkwijze gaat uit van een losse netwerksamenwerking met een stevig commitment op opgaven. Voor Dalfsen betekent dit dat we op basis van de Nieuwe Agenda moeten bepalen op welke thema's en opgaven we actief gaan deelnemen. Dit betekent dat we in de regio actief aangeven welke vraagstukken binnen onze gemeentegrenzen spelen en welke belangen we hebben. De nieuwe Nota Economisch Beleid zal hiervoor een leidraad bieden.

Het verstevigen van de werkwijze van Regio Zwolle betekent een grotere investering voor Dalfsen. Uit het eindrapport blijkt dat, om slagkracht te vergroten, er moet worden geïnvesteerd in een versteviging van het bureau van Regio Zwolle en dat budgetten voor verkenning en onderzoek worden gecreëerd. Ook betekent deelname aan een opgave de verplichting om, op basis van onderlinge afspraken, bepaalde investeringen in uren en middelen te doen. Het eindrapport: "Regio Zwolle stapt over eigen grenzen" behoeft hierin nog verdere uitwerking en noemt nog geen bedragen. In hoofdstuk 3, financiële mutaties programma 4 nemen wij een bedrag van € 100.000 mee, naar verwachting het minimale bedrag dat nodig zal zijn.

Regio Zwolle richt zich op bovenlokale economische vraagstukken met als doel om economische structuur in de regio te versterken. Menselijk kapitaal, woon- en leefomgeving, de fysieke infrastructuur, de kennisinfrastructuur en de effectiviteit van overheidshandelen zijn hierbij belangrijke componenten. Regio Zwolle biedt Dalfsen het platform om bovenlokale vraagstukken met lokale belangen op te pakken.

Bedrijventerreinen
Over bedrijventerreinen informeren wij de raad via de MPG's en de paragraaf grondbeleid in de begroting en de rekening.

In navolging van de economische ontwikkelingen is de belangstelling voor bouwkavels groot. Dit zien we ook aan het aantal afgesloten intentieovereenkomsten en de verkoop van bouwkavels.

Kunsten op Straat
Als gemeenteraad heeft u binnen het nieuwe cultuurbeleid 2017-2020 jaarlijks € 15.000 beschikbaar gesteld voor het organiseren van Kunsten op Straat met als voorwaarde dat het evenement rouleert langs de kernen Dalfsen, Nieuwleusen en Lemelerveld. Nader onderzoek met de werkgroep, de provinciale coördinator en de straatartiesten wijst uit dat het af te raden is om het straatevenement volledig te verplaatsen naar een andere kern. De optredens vergen een bepaalde 'intimiteit' waarbij een kleine speelruimte, een bepalend decor en een minimum aan omgevingslawaai vereisten zijn. Het voornemen is daarom om in de kernen Lemelerveld en Nieuwleusen een aangepast programma te bieden gekoppeld aan een evenement (verbeeldingen DNA Dalfsen, week van de amateurkunsten, open monumentendag, etc.) en het programma in Dalfsen jaarlijks te laten terugkeren maar in een iets kleinere opzet. Het toegekende budget blijft daarmee ten goede komen aan alle kernen.

Bibliotheekbeleid
Het huidige bibliotheekbeleid loopt t/m 2018. Als gevolg van het niet doorgaan van de fusie tot bibliotheek Salland-Vechtdal is het op dit moment onduidelijk hoe het bibliotheekbeleid eruit komt te zien voor de periode 2019 en verder. Het jaar 2018 gebruikt de bibliotheek Dalfsen-Nieuwleusen voor het op orde brengen van de bedrijfsvoering en professionalisering. Tegelijkertijd wordt gezocht naar mogelijkheden voor samenwerking met een andere bibliotheek of met het lokale veld (welzijn/kulturhusen). In september 2018 ontvangt u een voorgenomen opdrachtformulering om vorm en richting te geven aan de toekomstbestendigheid van de bibliotheek. Het advies dat hieruit volgt dient als input voor het nieuwe bibliotheekbeleid met bijbehorende inhoudelijke en financiële wijzigingen.

Beleidsplan Recreatie en Toerisme
Het huidige beleidsplan Recreatie en Toerisme kent een looptijd tot en met 2020. Een geactualiseerd beleidsstuk met uitgangspunten en uitvoeringsplan wordt onderdeel van de op te stellen omgevingsvisie en het omgevingsplan.

Harmonisatie toeristenbelasting
Binnen Vechtdalverband wordt door ons gesproken over harmonisatie van de toeristenbelasting. Deze harmonisatie kan een aanpassing voor de toeristenbelasting inhouden.

BTW-sport
Als gemeente kunnen we m.i.v. 2019 de btw voor deze kosten en investeringen op sport niet meer verrekenen. Dit leidt tot een kostenpost. Naast de toename van kosten op onze eigen begroting, kunnen verenigingen en andere organisaties die gelegenheid bieden tot sportbeoefening, zoals o.a. Trefkoele+ en St. Sportbelangen Lemelerveld, hierdoor eveneens voor een toename aan kosten komen te staan. Deze worden naar verwachting voor zowel gemeenten als sportorganisaties gecompenseerd door het Rijk via een regeling. Het is nog niet bekend hoe deze regeling eruit komt te zien en om welke bedragen het gaat. In de meicirculaire komt hierover meer informatie. De eventuele financiële consequenties nemen we mee bij de begroting.

Onderwijshuisvesting
Het onderwijs ontwikkelt zich. Met schoolbesturen zijn we in gesprek over een gemeentebrede visie op integrale kindcentra. Samen met de landelijke en lokale ontwikkelingen betrekken we dit bij de doorontwikkeling van het integraal huisvestingsplan die wij begin 2019 ter besluitvorming aan u voorleggen.

Ontwikkeling leerlingenvervoer
Vanwege de tekorten op het budget leerlingenvervoer vanaf augustus 2019 en de taakstelling van 10%, hebben wij besloten om te onderzoeken welke bestuurlijke ruimte er is voor het stellen van kaders binnen het leerlingenvervoer gericht op de vermindering van kosten. Er wordt onderzocht welke mogelijkheden er zijn voor alternatief doelgroepenvervoer (mogelijk met inzet vanuit de participatiewet). Omdat het gaat om leerlingen die veelal te maken hebben met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking wordt nauwlettend rekening gehouden met de mogelijkheden en onmogelijkheden die er zijn voor de inzet van deze alternatieve vervoersvormen.

Transformatie en verbinding
Bij programma 7 wordt de ontwikkeling geschetst voor professionalisering van de uitvoering. Kortheidshalve verwijzen wij hiervoor naar programma 7, Transformatie.

Inkomen Participatie
Inkomen
Evenredig aan de landelijke trend is de verwachting dat het aantal inwoners met een uitkering op grond van de Participatiewet in Dalfsen zal afnemen. Tegelijkertijd is zichtbaar dat de instroom in de Participatiewet gekenmerkt wordt door een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Dit wordt onder andere veroorzaakt door de aanwezigheid van arbeidsbeperkingen (als gevolg van wijzigingen in de Wajong), een hogere leeftijd (als gevolg van de wijzigingen in de AOW) en een taalachterstand (als gevolg van de instroom van statushouders). Meer inwoners zullen dus langer een beroep doen op de Participatiewet, voordat uitstroom volgt. Voor de groep met een arbeidsbeperking geldt daarbij dat na uitstroom uit de Participatiewet, vanuit de gemeente loonkostensubsidie wordt verstrekt om het verschil in loonwaarde voor werkgevers te compenseren.

Veranderingen voorwaarden vangnetuitkering:
De gemeente Dalfsen kent al jaren een tekort op het budget voor de uitvoering van de Participatiewet. Voor het tekort is de afgelopen jaren een beroep gedaan op de Vangnetuitkering. De hoogte van deze uitkering wordt berekend op basis van een eigenrisico-regime en getrapte vergoedingstreden. Met ingang van 2019 wordt de eigenrisico-drempel blijvend verhoogd van 5% naar 7,5%.

Veranderingen regeling loonkostensubsidie:
Een mogelijk financieel risico is de volgende: Het kabinet is voornemens om de huidige loonkostensubsidieregeling in de Participatiewet te wijzigen naar loondispensatie. Voor zover nu bekend houdt dit voornemen in dat het verschil in loonwaarde van werknemers met een arbeidsbeperking niet meer door gemeenten aan werkgevers moet worden gecompenseerd, maar dat werknemers zelf een aanvullende uitkering moeten aanvragen op grond van de Participatiewet. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de betreffende werknemers zelf maar ook voor gemeenten. De financiële consequenties van deze wijziging zijn op het moment van schrijven van deze nota (april 2018) nog niet bekend.

Schuldhulpverlening
De gemeente Dalfsen werkt nauw samen met de GKB Drenthe in het kader van de schuldhulpverlening. De GKB heeft aangegeven dat men zich wil concentreren op de drie gemeenten die deelnemen in de GR, de gemeenten Assen, Meppel en Hoogeveen. Dit betekent dat Dalfsen voor een aantal diensten een nieuwe partner moet zoeken of zelf meer werkzaamheden gaat verrichten. De nieuwe opzet voor de schuldhulpverlening wordt aan de raad kenbaar gemaakt in de nota armoedebeleid en schuldhulpverlening.
In 2018 wordt gestart met een nieuwe opzet voor de uitvoering van de kindregeling. Via een speciale website kunnen producten en diensten worden gekocht tot een maximum van € 400 per jaar.

Transformatie en verbinding
De komende jaren staat programma 7 in het teken van transformatie. De vormgeving van de transformatie ambitie gaat niet alleen over het bieden van ondersteuning of het voorkomen van mogelijke problemen. De transformatie ambitie sociaal domein heeft ook betrekking op minder voor de hand liggende onderwerpen. Als we het bijvoorbeeld hebben over het zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen of het voorkomen van sociale eenzaamheid dan heeft dit raakvlakken met tal van andere beleidsterreinen. Denk aan een leefbare directe woonomgeving, zoals scholen, speelvoorzieningen, voldoende openbaar groen, diversiteit aan woningbouw. Maar ook het realiseren en faciliteren van Kulturhusen en het zorgen voor een goede toegankelijkheid, daarbij horen verkeersveiligheidsbeleid, goede wegen en wandelpaden. Of het vervoer en daarmee de bereikbaarheid binnen de gemeente van activiteiten en voorzieningen. De transformatie sociaal domein geeft daarmee ook richting aan het bredere gemeentelijk beleid, bijvoorbeeld op het gebied van ruimtelijke ordening. We zoeken daarom de verbinding met de ontwikkeling van de omgevingswet, waarin we overeenkomsten zien op procesniveau en raakvlakken op inhoud. Binnen alle programma's spelen deze transformatie en verbindingen door alle onderwerpen heen een rol.

Jeugd algemeen
Over het algemeen zien we dat de vraag naar ondersteuning bij opvoeden en daarmee de vraag naar jeugdhulp stijgt. Een trend die regionaal en landelijk zichtbaar is. Na de eerste jaren zien we dat inwoners beter het loket en daarmee de toegang weten te vinden. Daarnaast zijn effecten zichtbaar zoals meer integrale aanpak van problematiek die dan vervolgens leiden tot een toename van de inzet van jeugdhulp. In 2017 is het budget dat door de raad beschikbaar is gesteld voor de jeugdzorg fors overschreden. In totaal is minimaal 5 miljoen per jaar nodig voor de jeugdhulp. Dit is een grote structurele verhoging. We vragen extra bij op basis van tekorten in het vorige jaar. Er zijn veel veronderstellingen waarom de jeugdhulp in budget en het cliënten aantal stijgt. We willen door middel van een uitgebreide analyse de veronderstellingen staven om te zien welke trends zichtbaar zijn in Dalfsen. Hierdoor zijn we beter in staat om te voorspellen welke ontwikkeling de jeugdhulp in Dalfsen door gaat maken en kunnen we eventueel gerichte en passende maatregelen nemen. Deze analyse dient daarnaast ook als basis voor de daadwerkelijke begroting voor 2019. Hierom geven we in de perspectiefnota  een bandbreedte aan.

Professionalisering uitvoeringsorganisatie
Bij de transformatie van het sociaal domein werken wij aan verdere professionalisering van onze uitvoeringsorganisatie. Vraagstukken op het gebied van passende ondersteuning naar en bij participatie in de samenleving zullen integraal vorm worden gegeven. Daarbij spelen alle facetten van zorg en participatie binnen het sociaal domein een rol. Veelal zal de aanpak multidisciplinair zijn. Om deze ontwikkeling vorm te geven gaan wij de consulenten ondersteunen bij het uitvoeren van deze taak. Aspecten die daarbij spelen zijn opleiding en training, automatisering, communicatie etc. Wij zijn bezig een plan te ontwikkelen. Bij het opstellen van de begroting 2019 brengen we de kosten van dit plan in beeld.

Arbeidsparticipatie
De doelgroep met een uitkering op grond van de Participatiewet heeft een afstand tot de arbeidsmarkt. De trend van de afgelopen jaren is dat deze afstand gemiddeld genomen steeds groter is geworden. De oorzaken daarvan zijn reeds toegelicht in programma 6. Dit maakt dat er meer en langduriger inspanningen nodig zijn op het gebied van re-integratie. Daarnaast zal een deel van de kandidaten na uitstroom nog begeleiding in de werkomgeving nodig hebben. Dit maakt dat, ondanks de verwachte afname in de aantallen, het budget voor re-integratie niet zal afnemen.

Invoering abonnementstarief eigen bijdrage Wmo
In het regeerakkoord 2017-2021 is bepaald dat er per 1 januari 2019 een abonnementstarief van € 17,50 per vier weken wordt ingevoerd voor huishoudens die gebruikmaken van de Wmo-voorzieningen. De hoogte van de eigen bijdrage wordt dan voor een ieder gelijk, ongeacht gebruik, inkomen, vermogen en huishoudsamenstelling
Met ingang van 2020 wordt de verantwoordelijkheid voor de inning van de eigen bijdrage geïntegreerd in het gemeentelijk domein.

Het is nog niet duidelijk of het abonnementstarief alleen betrekking heeft op maatwerkvoorzieningen of ook op algemene voorzieningen.
Indien het nieuwe tarief alleen invloed heeft op maatwerkvoorzieningen voorzien wij een afname aan inkomsten van € 155.000 op basis van het huidige gebruik.
Indien het abonnementstarief ook ingevoerd wordt voor algemene voorzieningen, zullen wij de algemene voorziening voor de Hulp bij het Huishouden opnieuw moeten bekijken. Op dit moment betalen inwoners een bijdrage van € 66,00 per vier weken. Indien dit naar € 17,50 per vier weken wordt bijgesteld, voorzien wij een tekort van € 270.000 op basis van het huidige aantal gebruikers.

Hulp bij het Huishouden
Per 1 april 2018 gaat de nieuwe loonschaal voor huishoudelijke hulp in en dit heeft gevolgen voor gemeenten, in verband met de AmvB reële kostprijzen en de daaruit volgende verplichting om reële kostprijzen te berekenen voor Wmo-diensten. Voor Dalfsen betreft dit de algemene voorziening Hulp bij het Huishouden. De AMvB is van toepassing op nieuwe aanbestedingen en formele verlengingen van bestaande contracten die op of na 1 juni 2017 tot stand komen. Aanbieders en gemeenten moeten voor 1 januari 2019 afspraken maken over een aangepast tarief op basis van de nieuwe loonschaal. De verwachte meerkosten zijn € 35.000, wanneer we de voorzieningen voor de Hulp bij het Huishouden op dezelfde manier blijven organiseren als we nu doen.
Tegelijkertijd speelt ook het proces rondom de inkoop van Wmo begeleiding en huishouden vanaf 2019. Door ondersteuning op een andere manier te organiseren, kunnen de meerkosten voor de stijgende kostprijzen wellicht worden opgevangen binnen het beschikbare budget voor de Hulp bij het Huishouden.

Zorginfrastructuur
Vanaf 2018 heeft het ministerie van VWS structureel een bedrag op de begroting gereserveerd. Dit wordt beschikbaar gesteld aan gemeenten. Met deze middelen kunnen gemeenten projecten uitvoeren waardoor kwetsbare mensen langer thuis kunnen blijven wonen. Er wordt gewerkt aan een beleidskader ‘wonen en zorg’. Dit richt zich op hoe we als gemeente inwoners in staat kunnen stellen zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen. Wij stellen voor om de middelen die vrijkomen vanuit VWS in te zetten voor projecten die voortvloeien uit het beleidskader ‘wonen en zorg’ dat in het najaar van 2018 aan uw raad wordt aangeboden.

Begeleid en beschermd wonen
Een van de ontwikkelingen die speelt is het gemis aan passende woonvormen met begeleiding. Op dit moment kennen we in Dalfsen alleen de woonvorm beschermd wonen. Er is echter een groep cliënten die niet in aanmerking komt voor de voorzieningen voor beschermd wonen en tegelijk wel een beschermde woonvorm nodig heeft.  Beschermd wonen is bedoeld voor mensen met een psychische aandoening en bij deze groep is er bijvoorbeeld sprake van een verstandelijke beperking. Op korte termijn wordt er gebruik gemaakt van maatwerk, bijvoorbeeld van begeleid wonen. Op lange termijn willen wij zorgen voor een meer doorlopend aanbod van woonvormen.

GGD Rijksvaccinatieprogramma
Het Rijksvaccinatieprogramma (verder: RVP) wordt in Nederland uitgevoerd door de organisaties
die Jeugdgezondheidszorg uitvoeren. In deze regio is dat de GGD. De kosten hiervan worden tot 2019 door het rijk direct aan GGD IJsselland vergoed.
Per 1 januari 2019 wordt het RVP wettelijk verankerd in de Wet publieke gezondheid (Wpg) en
komt de uitvoering van het RVP onder bestuurlijke verantwoordelijkheid van gemeenten. De gemeente moet de uitvoering van het RVP én het basispakket JGZ bij dezelfde organisatie beleggen.
De financiering loopt met ingang van 2019 vanuit het gemeentefonds. Dan worden de benodigde
middelen in de vorm van een algemene uitkering aan het gemeentefonds toegevoegd (dit wordt
in de decembercirculaire 2018 verder uitgewerkt).
De overheveling van deze middelen naar het gemeentefonds betekent dat de kosten voor het
RVP van GGD IJsselland ten laste gaan komen van de gemeenten, via de inwonerbijdrage van
gemeenten. Deze worden onder de gemeenten verdeeld op basis van dezelfde verdeelsleutel als
voor Jeugdgezondheidszorg is afgesproken (het aantal inwoners 0-18). Deze sluit nagenoeg
naadloos aan bij de verdeelsleutel die in het gemeentefonds wordt gehanteerd.

Uitvoeringsprogramma Publieke Gezondheid
In 2017 is het beleidskader Publieke Gezondheid, Kerngezond Dalfsen, voor de periode 2017-2021 vastgesteld. Daaraan is voor een periode van twee jaar een uitvoeringsprogramma verbonden. Dit loopt tot medio 2019. Daarvoor is in een bedrag van € 40.000 beschikbaar.  In het voorjaar van 2019 wordt het lopende  uitvoeringsprogramma geëvalueerd en volgt een voorstel voor het uitvoeringsprogramma 2019-2021.

Energietransitie
Dalfsen ambieert een duurzaam leefbare gemeente, nu en in de toekomst. De basis hiervoor ligt verankerd in de vier verbeterdoelen van ons Beleidsplan duurzaamheid 2017-2025; meer lokale kracht, minder energiegebruik, meer duurzame energie en meer circulariteit.
Komende jaren blijven onderwerpen als klimaatadaptatie en energietransitie onze aandacht verdienen. Zo leveren we een bijdrage aan de Nationale Adaptatie Strategie en het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie.
Energietransitie krijgt in onze gemeente vorm via de pijlers 'minder energiegebruik' en 'meer duurzame energie'. We willen dat inwoners en bedrijven in onze gemeente zoveel mogelijk omschakelen op lokale duurzame energie (energie-neutrale samenleving: binnen de gemeente wordt evenveel energie duurzaam opgewekt als er gebruikt wordt). Dit betekent versneld afstappen van aardgas, maximaal energie besparen en ons energieverbruik zoveel mogelijk lokaal duurzaam opwekken. Soms helpt het aanpassen van regelgeving daarbij.

Klimaatadaptatie
Met de Nationale Adaptatie Strategie (NAS) en het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie is op rijksniveau de urgentie aangegeven. Daarin zijn twee ambities gesteld, namelijk:
-   In 2020 handelen we klimaatadaptief.
-   In 2050 is de regio klimaatadaptief ingericht.

Het is uiteindelijk aan de raad om het ambitieniveau te bepalen voor Dalfsen. Om een klimaatbestendig woon- en leefklimaat te realiseren tot 2050 is het belangrijk om bij projecten en bij groot onderhoud de uitgangspunten van een klimaatbestendige inrichting mee te nemen. Deze beleidsontwikkeling kan in de toekomst voor extra structurele inrichtingskosten zorgen.

Hoogwaterbeschermingsprogramma
Het Hoogwaterbeschermingsprogramma is een landelijk programma dat bijdraagt aan de waterveiligheid van Nederland. De waterschappen voeren een groot deel van het programma uit.
Vanuit de toetsing is duidelijk dat de noordelijke en zuidelijke Vechtdijken in Dalfsen niet aan de huidige normen voldoen. Vanuit het programma zal er door het waterschap een verbeterplan worden opgesteld, in samenwerking met andere stakeholders. Voor Dalfsen biedt het programma kansen voor met name de inrichting van de oostelijke kade in Dalfsen en meer  in het algemeen voor recreatie en toerisme. Voorbereiding en planvorming wordt voor de komende jaren verwacht. De uitvoering van dijkversterking vanaf 2023 en daarna. Deze externe ontwikkeling kan de komende jaren uitmonden in extra onderzoeks- en advieskosten en aansluitend vanaf 2023 in een extra investering in het gebied rondom de oostelijke Vechtkade en de Vechtbrug in Dalfsen.

Omgevingsdienst
Sinds 1-1-2018 is de Omgevingsdienst operationeel. De Omgevingsdienst verzorgt de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving van milieutaken (VTH) in opdracht van provincie en gemeenten. Eén van de belangrijkste ontwikkelopgaven voor de Omgevingsdienst is de Omgevingswet (per 2021). Deze wet zal invloed hebben op de Omgevingsdienst als organisatie, maar ook op de gemeenten. Vanuit haar expertise op het gebied van milieu kan de Omgevingsdienst de gemeenten hierin adviseren.

De berekening van de bijdrage voor de begroting 2019 gebeurt op dezelfde manier als bij de begroting van 2018. De verdeelsleutel over de deelnemers blijft ook hetzelfde. In 2020 maakt de Omgevingsdienst een start met outputfinanciering, hierdoor zal mogelijkerwijs de verdeelsleutel gaan veranderen.
De voorgestelde indexaties voor loon- en overige kosten zijn gelijk aan de systematiek zoals deze wordt toegepast door de Veiligheidsregio IJsselland. De bijdrage van Dalfsen aan de Omgevingsdienst moet in onze begroting hierom wel worden bijgesteld, omdat met indexering nog geen rekening was gehouden (zie paragraaf financiële mutaties).

Programma Implementatie Omgevingswet
In mei 2018 is het Programmaplan Implementatie Omgevingswet ter informatie aan u voorgelegd. De invoering van de Omgevingswet in Dalfsen is daarmee gestart. In 2019 en 2020 ligt de nadruk op de realisatie van het Omgevingsvisie. In 2020 en 2021 wordt aan het Omgevingsplan gewerkt. Daarnaast wordt volop ingezet op de ontwikkeling van de organisatie. Het werken in de geest van de Omgevingswet is een belangrijke voorwaarde voor het slagen van de implementatie.

De invoering van de Omgevingswet vraagt een forse, maar noodzakelijke investering. De totale kosten van de implementatie bedragen € 922.000. De Omgevingsvisie ( € 250.000) en het Omgevingsplan (€ 350.000) dragen hier voor een groot deel aan bij.

Diverse beleidsplannen in onze organisatie moeten de komende jaren geactualiseerd worden. Denk hierbij o.a. aan het archeologiebeleid, landschapsontwikkelingsplan en het recreatie- en toerismebeleid. Voor alle beleidsthema’s die onder de Omgevingswet vallen, geldt dat nieuw beleid wordt opgenomen in de Omgevingsvisie en het Omgevingsplan. Dit betekent dat er geen aparte beleidsstukken worden geschreven, maar dat er op integrale wijze vorm wordt gegeven aan de fysieke leefomgeving. Voor de komende jaren geldt dit in ieder geval voor: landschapsontwikkelingsplan, nota economisch beleid (waar dit de fysieke leefomgeving raakt), woonvisie, archeologiebeleid en het recreatie- en toerismebeleid. Het is wel mogelijk dat voor verdere uitwerkingen en/of programma’s in volgende perspectiefnota’s een budget zal worden gevraagd. Dit ligt buiten de scope van het Programma Implementatie Omgevingswet.

Mocht het zo zijn dat een bepaald beleidsplan een looptijd heeft die eindigt voordat de omgevingsvisie is vastgesteld, dan zal eventueel een vervroegd uitvoeringsplan geschreven worden dan wel verlenging van het "oude" beleidsplan voorgesteld worden.

Wonen en bouwen
Over wonen en bouwen informeren wij de raad via de MPG's en de paragraaf grondbeleid in de begroting en de rekening.
In navolging van de economische ontwikkelingen verloopt de verkoop van bouwkavels zeer voorspoedig.

Kanaalplan Lemelerveld
Conform de raadsplanning wordt in november 2018 een verkeers- en inrichtingsplan als uitwerking van de visie "De blik op het kanaal van Lemelerveld" (Kanaalvisie) aan u voorgelegd. In dit voorstel wordt u tevens gevraagd om gelden in 2019 voor de civieltechnische uitwerking van dit schetsontwerp beschikbaar te stellen en gelden voor de uitvoering, eventueel in fases.

Centrumplan Dalfsen
Voor de uitvoering van de vastgestelde structuurvisie Dorp aan de Vecht (centrumvisie Dalfsen) is het noodzakelijk dat er stedenbouwkundige visies worden uitgewerkt en bestemmingsplannen- en inrichtingsplannen worden opgesteld. Ook wordt een grondexploitatie opgesteld voor grote delen van het centrum. Zie voor financiële mutaties hoofdstuk 4,1.